Zakażenie HIV – o czym należy pamiętać

Prof. Anna Boroń–Kaczmarska, Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza-Modrzewskiego

Zakażenie wirusem nabytego niedoboru odporności (HIV) generuje nie tylko problemy medyczne, ale też szeroko rozumiane problemy psycho-socjalne. Sam fakt zakażenia i zagrożenie rozwojem postępujących poważnych chorób to czynniki istotnie wpływające na relacje rodzinne i społeczne.

Najważniejsze zagadnienia związane z zakażeniem HIV

• poczucie niepokoju lub lęku przed wykonaniem badania w kierunku zakażenia HIV,
• częste pogłębienie lęku przed przyszłością po uzyskaniu informacji o potwierdzonym zakażeniu HIV,
• konieczność akceptacji regularnych kontroli lekarskich w specjalistycznej placówce medycznej związanych z oceną ewentualnego postępu zakażenia HIV,
• zrozumienie przez chorego potrzeby wprowadzenia wysoce aktywnej terapii antyretrowirusowej (HAART) i wynikających z tego powodu zaleceń leczniczych,
• ujawnienie się choroby, niekiedy o ciężkim przebiegu klinicznym, związanej z infekcją HIV,
• poprawa stanu zdrowia i jakości życia w trakcie leczenia antyretrowirusowego.

Negatywne emocje

Każdemu z wymienionych powyżej zagadnień towarzyszy szereg emocjonalnych reakcji jak lęk, wstyd, złość, niepokój związany z zagrożeniem zdrowia lub życia, obniżenie nastroju, względnie depresja, uzależnienie emocjonalne od bliskiej osoby, ale też nadzieja na przyszłość. Emocje te mogą odzwierciedlać się w kontaktach z innymi osobami, jako zakłopotanie, niepewność, apatia czy brak umiejętności podejmowania decyzji.

Należy także zwrócić uwagę, że konfrontacja z potwierdzonym zakażeniem HIV i koniecznością stałego kontaktu z lekarzem – specjalistą chorób zakaźnych może być powodem całkowicie odmiennych zachowań. Niektórzy pacjenci pozostając w fazie bezobjawowej infekcji „zamiatają problem pod dywan” unikając przez lata kontaktu z lekarzem, inni natomiast poszukują pomocy natychmiast, często w miastach odległych od miejsca stałego zamieszkania.

Dobra współpraca z lekarzem

Niezwykle ważnym elementem sukcesu zdrowotnego jest dobra współpraca pomiędzy lekarzem a chorym. Wieloletni kontakt lekarz – pacjent znacznie ułatwia osiąganie porozumienia w tak istotnych elementach jak:

• przyswojona przez chorego wiedza dotycząca zakażenia HIV i zrozumienie potrzeby zmiany zachowań w życiu prywatnym przez seropozytywnego pacjenta,
• potrzeba systematycznej kontroli ambulatoryjnej zgodnie z zaleceniami lekarskimi,
• przestrzeganie omówionych z prowadzącym lekarzem zasad leczenia antyretrowirusowego oraz zgłaszanie się do badań kontrolnych.

Leczenie antyretrowirusowe

Niezwykle ważnym etapem w przebiegu zakażenia HIV jest zastosowanie wysoce aktywnej terapii antyretrowirusowej (HAART). Jej celem jest maksymalne zahamowanie procesu namnażania wirusa i tym samym minimalizacja ryzyka ujawniania się chorób związanych z HIV. Wprowadzona w określonej fazie zakażenia HIV terapia antyretrowirusowa realizowana zgodnie z zaleceniami lekarskimi pozwala na uzyskanie nieoznaczalnych wartości cząstek wirusa we krwi obwodowej i zapobiega występowaniu chorób towarzyszących zakażeniu HIV. W efekcie znacząco poprawia się jakość życia poszczególnych chorych. Warto pamiętać, że z HIV można obecnie normalnie żyć przez wiele lat.

Korzyści wynikające z wprowadzenia wysoce aktywnej terapii antyretrowirusowej są bardzo duże, ale faktem jest też, że takie leczenie powinno być stosowane praktycznie przez całe życie osoby seropozytywnej - zakażenie HIV jest niewyleczalne. Należy przy tym pamiętać o możliwości wystąpienia działań niepożądanych leków wymagających korekty leczniczej, a także o ryzyku wygenerowania lekooporności na zastosowane leki. Dlatego tak istotna jest dobra, wieloletnia współpraca z lekarzem – specjalistą.